Van noodpakket voor 72 uur tot gezamenlijke oefeningen met het leger: zo wil Europese Commissie ons voorbereiden op natuurrampen en oorlog

De Europese Commissie heeft woensdag de ‘paraatheidstrategie’ voorgesteld. Het doel is om te kunnen anticiperen en snel te reageren op crisissituaties en bedreigingen. Zo krijgen burgers de raad om een noodvoorraad aan te leggen, zodat ze in geval van crisis 72 uur kunnen overleven.

 

De nieuwe strategie komt er op het moment dat de EU te maken krijgt met steeds complexere crisissen en uitdagingen voor haar veiligheid. Denk maar aan de oorlog in Oekraïne, sabotage- en desinformatiecampagnes en natuurrampen die steeds frequenter voorkomen.

“Na de coronapandemie hadden we het allemaal over de ‘wereld nadien’. Die wereld is er nu, jammer genoeg met oorlogen, crisissen en steeds meer natuurrampen”, verklaarde de Belgische Eurocommissaris voor Crisisbeheer Hadja Lahbib (MR) woensdag tijdens een persconferentie in Brussel. “We moeten die situatie het hoofd bieden, op een verantwoordelijke en serene manier. En we mogen daarbij niemand uit het oog verliezen”, aldus Lahbib.

De strategie omvat dertig concrete voorstellen en moet een mentaliteit van paraatheid creëren in alle lagen van de maatschappij. De Commissie wil onder meer een nieuw Europees crisiscoördinatiecentrum op poten zetten, minimumcriteria op het vlak van paraatheid bepalen voor essentiële diensten als ziekenhuizen of telecommunicatie, en de bevoorrading van kritieke materialen verbeteren.

Een opvallende oproep is die aan de burgers om een survivalkit samen te stellen om drie dagen te kunnen overleven. Dat moet idealiter onder meer water, voedsel in blik of gevriesdroogd eten, verlichting, identiteitspapieren in een waterdichte zakje, medicatie of een radio bevatten, aldus Lahbib, die daarover een opmerkelijk filmpje op sociale media postte.

Er wordt verder gepleit voor een versterking van de samenwerking met het leger. Het is de bedoeling om medewerkers van de civiele bescherming, politiemensen, brandweerlieden, medici en militairen tijdens gezamenlijke rampenoefeningen extra ervaring op te laten doen in de verschillende lidstaten.

Er komt ook een specifieke ‘EU prepardness day’, al is het nog niet duidelijk hoe die er juist zal uitzien. “We denken dat het belangrijk is om de burgers af en toe een wake-upcall te geven dat we wel degelijk voorbereid moeten zijn”, aldus Lahbib. De Commissie wil ook een betere publiek-private samenwerking en wil daarvoor een taskforce opzetten.

De Belgische Eurocommissaris benadrukt dat de EU geen paniek wil veroorzaken bij de burgers. “Door goed voorbereid te zijn willen we net het omgekeerde effect creëren”, zei Lahbib, verwijzend naar het gehamster in de supermarkten bij het begin van de coronacrisis.

Ze benadrukte ook dat het aan de lidstaten is om te bepalen wat hun burgers juist nodig hebben, afhankelijk van de situatie in hun eigen land. “In Finland, dat een grens van duizend kilometer deelt met Rusland, leren jongeren om met wapens om te gaan. Ik denk niet dat dat in Frankrijk of in België nodig is”, aldus Lahbib.

© AFP

De nieuwe strategie werd woensdag afgeklopt tijdens het eerste veiligheidsoverleg van het college van commissarissen, zei vicevoorzitter Roxana Minzatu. Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen had eerder deze maand aaankondigd dat het college regelmatig op de hoogte zou worden gehouden van de dreigingen in de EU en over veiligheidstopics. “Buitengewone tijden vragen buitengewone daden”, zei ze toen.

Europarlementsleden Wouter Beke en Liesbet Sommen (CD&V) reageren tevreden op de nieuwe strategie. “De Europese Unie kan zich geen naïviteit veroorloven in een tijd waarin hybride dreigingen onze samenleving dagelijks binnensluipen”, klinkt het in een persbericht. “We moeten ons echt op alle vlakken weerbaarder maken. Als we dat nalaten zullen we ons in de toekomst nog dikwijls beklagen dat we te laat in gang zijn geschoten. Het gaat dan niet alleen over klimaat, maar bijvoorbeeld ook een nieuwe gezondheidscrisis.”

Begin deze week bracht Lahbib nog een bezoek aan de haven van Antwerpen in de aanloop naar de voorstelling van het plan rond paraatheid. De politica bekeek er enkele demonstraties van hoe de haven omgaat met uiteenlopende dreigingen en crisissen zoals industriebranden of olielekken.

De Antwerpse haven gaf Lahbib enkele voorbeelden mee van hoe crisissen op een gecoördineerde manier kunnen worden aangepakt. “Hier wordt goed samengewerkt tussen de overheid en de privé, en ook de universiteit is betrokken bij onderzoek en ontwikkeling van nieuwe technieken”, verklaarde Lahbib tijdens haar bezoek. “De haven is een microcosmos waarbinnen informatie en expertise wordt uitgewisseld zoals wij dat ook willen doen.”

© EPA-EFE